Konflikt za naszą wschodnią granicą spolaryzował sympatie Polaków ( i świata) w stosunku do naszych poradzieckich sąsiadów. Kultura, w tym literatura funkcjonuje jednak niezależnie od kształtu obecnych relacji międzynarodowych. Współcześni pisarze rosyjscy mają z pewnością wiele do powiedzenia o coraz mniej dla nas zrozumiałych mechanizmach zachodzących w społeczeństwach postsowieckich. Warto poznać ich zdanie o otaczającej ich rzeczywistości.

Pory roku / Anna Borisowa [pseud.] ; tł. Katarzyna Maria Janowska. - Kraków : Znak , 2013. - ISBN 978-83-240-2392-9.

Pod pseudonimem ukrywa się znany z poruszania się pomiędzy różnymi gatunkami literackimi Borys Akunin. Ukrycie nazwiska autora sprawiło sporego psikusa czytelnikom i krytykom, chociaż niektórzy doszukiwali się inspiracji debiutantki Akuninem (!). Wielowątkowa powieść z dwiema głównymi bohaterkami i ciekawymi postaciami w tle. Przy tym tło historyczne - dzieje Rosji i pogranicza rosyjsko-chińskiego w XIX wieku pozwalają nam wkroczyć w tajemniczy świat Orientu. Intrygujący jest wątek filozoficzny, powiązany z postacią chińskiego uczonego Wan Ina i kwestii długowieczności a także cywilizacyjna różnica między Rosją a Chinami. Dla rosyjskiego pisarza z gruzińskimi korzeniami to tematyka nieobca...

Czerwony Syjon / Aleksander Mielichow ; przeł. Natalia Woroszylska. - Warszawa :"Sic", 2007. - ISBN 978-83-60457-40-5.

W 1934 r.  w Stalin polecił założyć Żydowski Obwód Autonomiczny ze stolicą w Birobidżanie przy granicy chińskiej. Eksperyment społeczny przetrwał do czasów obecnych i dopiero masowy exodus Żydów do Izraela po upadku ZSRR przypomniał o losie mniejszości narodowych rozrzuconych po niezmierzonych przestrzeniach Rosji. Bohaterem jest Bencjon Szamir pochodzący z Biłgoraja. Konfrontacja zasłyszanych w dzieciństwie mitów o raju na ziemi z totalitarną rzeczywistością jest osią i istotną treścią książki, na kształt naszych "szklanych domów" Żeromskiego. Niełatwo zbudować idealny świat, a ciągle znajduje się ktoś, kto nam go chce zafundować. Szczególnie na Wschód od nas.

Przypadek doktora Kukockiego / Ludmiła Ulicka ; [tł. Barbara Reszko]. - Warszawa : Philip Wilson, 2006. - ISBN 978-7236-159-9.

Rosyjska uczona - genetyk, zmuszona do rezygnacji z kariery naukowej ujawniła wielki talent pisarski stając się najbardziej znaną żyjącą pisarką rosyjskojęzyczną. Książka opisuje losy wybitnego lekarza położnika i jego rodu zanurzone w społeczno-polityczną historię XX-wiecznej Rosji. To powieść o wolności, życiu i śmierci, zadająca najważniejsze pytania, jednocześnie opisująca zwyczajne, codzienne warunki życia i absurdy egzystencji. Ważną rolę w powieści odgrywają postaci kobiece - żona Kukockiego - Helena ze swymi skłonnościami do jasnowidzenia przedstawia wizję odrodzenia duchowego, postulowanego przez Tołstoja. Ulicka nieprzypadkowo właśnie jest porównywana właśnie do największych przedstawicieli rosyjskiej kultury literackiej z Czechowem i Tołstojem.

Kyś/ Tatiana Tołstoj ; przekł. i posł. Jerzy Czech. - Kraków : Znak,2005. - ISBN 83-240-0479-3.

Przywołując nazwisko wybitnego rosyjskiego pisarza i myśliciela warto  przedstawić twórczość wnuczki Aleksego (nie Lwa)  - Tatianę Tołstoj. Kyś jest antyutopią opisującą osadę powstałą na miejscu Moskwy po bliżej nieokreślonym kataklizmie zmiatającym dotychczasową cywilizację z powierzchni Ziemi. Nie jest to tylko wizja Rosji lecz całego ludzkiego uniwersum z problemi współczesnego świata i mechanizmami które nim rządzą. Kolejne rozdziały oznaczone są bukwami rosyjskiego alfabetu, co ma symbolizować odradzanie się cywilizacji w dzikim świecie epoki kamienia. Miejmy nadzieję że wizja Pani Tołstoj zostanie tylko literacką figurą. Ale przeczytać ją warto!

Moskwa-Pietuszki / Wieniedikt Jerofiejew ; przeł. Andrzeja Drawicz. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2009.

Ani dzieła, ani jego autora nie trzeba przedstawiać czytelnikom starszego pokolenia - polecamy je młodzieży stykającej się stety-niestety niemal wyłącznie z wytworami kultury Zachodu. Dla tych, którzy uczyli się w szkole rosyjskiego i pożyli trochę w PRL-u atmosfera alkoholowej maligny,ucieczki w pijaństwo, niespełniome marzenie o wolności, wyzierający zewsząd absurd i parodia to powrót do przeszłości. Niektórzy pamiętają też polską ekranizację teatru telewizji ze znakomitą rolą Mariana Opani. Arcydzieło!!!

Życie i niezwykłe przygody żołnierza Iwana Czonkina / Włodzimierz Wojnowicz. - Warszawa : Buchmann, 2012.

Połączenie pacyfistycznych książek Paragraf 22 i Przygód Szwejka. Klasyczna opozycja między postawą prostodusznego niby-głupka z potężnym zakłamanym reżimem.