Projekt REGIONALNIE – KULTURALNIE odkryje przed czytelnikiem pisarzy i twórców związanych ze Śląskiem, będących jednocześnie osobami docenianymi i nagradzanymi w przestrzeni ogólnopolskiej. Zaprezentowanie zarówno literatury dziecięcej, jak i tej kierowanej do dorosłego czytelnika, pozwoli ukazać różnorodność gatunkową i tematyczną utworów powstających na Śląsku. Projekt przybliży twórczość nawiązującą do kultury i tradycji Śląska, ale także literaturę o wymiarze uniwersalnym, pisaną przez osoby połączone ze Śląskiem. Wydarzenie pozwoli na poznawanie na nowo bogactwa literackiego i kulturalnego rodzimego regionu. Projekt REGIONALNIE – KULTURALNIE zakłada organizację cyklu różnorodnych działań z zakresu animacji czytelnictwa promujących literacką kulturę Śląska.

Ze względu na panującą epidemię koronawirusa SARS-Cov-2 wszystkie zaplanowane wydarzenia będą nagrywane i transmitowanie on-line bądź będą odbywać się na żywo z zachowaniem określonego reżimu sanitarnego.

Realizacja konkretnych wydarzeń jest wychodzeniem naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców oraz wyrazem zaangażowania społecznego Biblioteki. Projekt ma charakter ogólnodostępny i niekomercyjny i przygotowany jest z myślą o dzieciach, młodzieży i osobach dorosłych, w tym osobach w wieku 60+. 

Projekt trwa od września do grudnia 2020 r. i obejmuje realizację następujących działań:

27.08 godz. 18:00 PISARZE MŁODEGO POKOLENIA: DOMINIKA SŁOWIK – spotkanie autorskie dla dorosłych z pisarką urodzoną na Śląsku, która w swojej debiutanckiej powieści za miejsce akcji wybiera właśnie Śląsk. Świat przedstawiony w jej powieści z pospolitego przeobraża się w metafizyczny. Poprzez wielość perspektyw powieść ta może być interpretowana na wiele sposobów. W swojej drugiej powieści finalistka Nagrody Literackiej Gdynia zaciera granice między możliwym i niemożliwym, by zabrać czytelnika w gąszcz niewyjaśnialnych zjawisk codzienności, ukazując tym razem galicyjskie miasteczko spowite tajemnicami. Skierowane do dorosłych czytelników spotkanie ma na celu zaprezentowanie twórczości młodych pisarzy wywodzących się ze Śląska, którzy w swoich książkach prezentują uniwersalne wartości.

01.10. godz. 18:00 POETYCKI ŚLĄSK – panelowe spotkanie skierowane do dorosłych czytelników. Wspólne przedstawienie twórczości poetów motywowane jest wspólnotą pokoleniowo-geograficzną. Wszyscy autorzy urodzili się i mieszkają na Śląsku, tu także przeważnie zdobywali wykształcenie, odnajdywali się wzajemnie w literackiej wspólnocie. Podczas spotkania zaprezentowana zostanie twórczość KRZYSZTOFA SIWCZYKA I MACIEJA MELECKIEGO, spróbujemy również odpowiedzieć na pytania jak wygląda życie literackie na Śląsku, czy „mała ojczyzna” miała wpływ na kształtowanie się ich pisarstwa. Celem spotkania jest zaprezentowanie pisarzy związanych z regionem i przybliżenie zagadnień związanych z życiem literackim na Śląsku.

10.10 godz. 18:00 PISARZE MŁODEGO POKOLENIA: ANNA CIEPLAK – spotkanie z pisarką urodzoną na Śląsku. Jej debiut „Ma być czysto” zdobył zarówno Nagrodę Literacką im. Witolda Gombrowicza, jak i Nagrodę Conrada. Tematyka jej książek porusza problemy związane z dorastaniem, w swoich książkach przybliża historie współczesnych młodych dorosłych, którzy mierzą się z życiem na prowincji. Głównym wątkiem twórczości Anny Cieplak jest socjalizacja i wychowanie młodzieży. Celem spotkania jest ukazanie różnorodności w podejmowaniu tematów osób związanych ze Śląskiem, przybliżanie twórczości osób związanych z tym regionem, podejmujących jednak uniwersalne tematy, które można czytać niezależnie od miejsca pochodzenia.

22.10 godz. 18:00 CZYTAĆ PO NASZYMU – spotkanie z Grzegorzem Kulikiem o tłumaczeniach na śląski: „Małego Księcia”, „Opowieści wigilijnej” i „Dracha” kierowane do osób dorosłych i młodzieży. Spotkanie przybliży nie tylko klasykę literatury, ale również pokaże możliwości funkcjonowania języka śląskiego w przestrzeni do tej pory rzadko eksplorowanej. Wydawanie znanych książek w tłumaczeniu ukazuje ewolucję jaka zachodzi w podejściu do języka śląskiego, który przestaje być tylko sposobem codziennej komunikacji, ale staje się częścią życia literackiego. Celem spotkania jest promowanie ciekawych zjawisk literackich, które łączą elementy śląskości z wiedzą o literaturze.

Grzegorz Kulik urodził się w Bytomiu. Zajmuje się promocją śląskiej mowy w nowoczesny sposób. Stworzył śląską wersję Facebooka i Google oraz gry Euro Truck Simulator 2, przetłumaczył też na śląski czwartą część 'Gwiezdnych Wojen. Prowadzi blog Poslunsku.eu, na którym publikuje swoje projekty. Otrzymał nagrodę im. ks. Augustina Weltzla „Górnośląski Tacyt” za całokształt działalności, zwłaszcza za przekłady „Dracha” Szczepana Twardocha i „Małego Księcia” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego na język śląski.

POWSTANIA ŚLĄSKIE – wykład dla młodzieży połączony z prezentacją multimedialną poświęcony będzie przypomnieniu najważniejszych wydarzeń z okresu Powstań Śląskich ze szczególnym uwzględnieniem historii lokalnej. Podczas wykładu przedstawione będą także najciekawsze ustalenia historyków wygłoszone podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej, która odbyła się 19.11.2019 roku w gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach, a także zaprezentowanie utworów literackich, w których powstania stały się elementem świata przedstawionego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił 2019 rok Rokiem Powstań Śląskich, podkreślając, że Powstania Śląskie są niezwykle istotnymi wydarzeniami w historii Śląska i historii Polski. "Trzy Powstania Śląskie z lat 1919, 1920, 1921 niosą przesłanie dla przyszłych pokoleń… Mimo trwającego kilka wieków oddzielenia regionu od reszty ziem ojczystych i stosowania przez niemiecką administrację polityki germanizacyjnej polskość przetrwała".

PERŁA UZDROWISK ŚLĄSKICH: DZIEJE JASTRZĘBSKIEGO KURORTU – wykład dla młodzieży w ramach cyklu „Jesteśmy Stąd”, podczas którego zaprezentowana zostanie literatura naukowa i popularnonaukowa dotycząca: historii sanatoriów działających na terenie miasta od połowy XIX wieku. Przybliżone zostaną jego początki – od momentu odkrycia solanek, poprzez powstanie, rozwój i okres największej świetności, aż po zamknięcie. Zaprezentowane zostaną również losy budynków pouzdrowiskowych.

13.10. godz. 11:00 ŚLĄSKIE GOŁĄBKI – spotkanie autorskie dla dzieci z Kazimierzem Szymeczko inspirowane książką „Gołąbek Niepokoju”, która porusza trudny temat historii Śląska. Uczestnicy spotkania poznają losy Gustlika głównego bohatera książki oraz jego rodziny w okresie Powstań Śląskich. Spotkanie będzie lekcją historii oraz budowania tożsamości wśród jego uczestników.

Kazimierz Szymeczko – mieszka i pracuje w Rudzie Śląskiej. Laureat międzynarodowego konkursu literackiego Uwierz w siłę wyobraźni. Autor Historii Polski w opowieściach, Pomalowanej historii i wielu opowiadań dla młodszych dzieci, które publikował między innymi w „Świerszczyku”. Jego powieść Czworo i kości otrzymała nominację do nagrody Książka Roku 2011, a powieść Tetrus – do nagrody Książka Roku 2015. W 2013 roku został uhonorowany tytułem Ambasador Polszczyzny Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej. 

ŚWIAT ŚLĄSKICH ZABAW – warsztaty z Markiem Szołtyskiem

Na spotkaniu zostaną zaprezentowane i wykonywane tradycyjne zabawki śląskie. Młodzi czytelnicy zapoznają się z opowieściami o bohaterach regionalnych bajek. Narracja prowadzona będzie naprzemiennie, po śląsku i po polsku. Spotkanie z autorem będzie doskonałą lekcją języka, kultury i folkloru śląskiego. Autor, który jest pasjonatem Śląska w aktywny i interesujący sposób opowiada o regionie oraz zachęca do pogłębiania wiedzy na jego temat.

Marek Szołtysek – znany pisarz, publicysta, dziennikarz, autor wielu książek o Śląsku. Od wielu lat mieszka w Rybniku gdzie pracuje jako nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w IV Liceum Ogólnokształcącym. W TVS prowadzi program S2 Śląsk. W Radiu Fest można usłyszeć jego felietony w audycji Szołtysek na Fest. Autor cotygodniowych felietonów publikowanych w Dzienniku Zachodnim i katowickim wydaniu Echa Miasta. W 1999 roku otrzymał Nagrodę im. Wojciecha Korfantego, przyznaną przez Związek Górnośląski. W 2001 roku przyjęty został do Śląskiej Loży Liderów. Trzy lata później przez Kazimierza Kutza został nazwany „współczesnym Karolem Miarką”.

27.10 godz. 11:00 OPOWIEŚĆ O PANU HADYNIE – spotkanie autorskie z Andrzejem Żakiem

Spotkanie autorskie dla dzieci inspirowane książką „Pan Hadyna i magiczna ławeczka”. Jest to opowieść o śląskim Pałacu w Koszęcinie i twórcy zespołu pieśni i tańca Śląsk. Udział w spotkaniu poszerzy wiedzę dzieci na temat dziedzictwa kulturowego i folkloru Śląska.

Andrzej Żak jest autorem spektakli teatralnych, książek dla dorosłych oraz książek dla dzieci i młodzieży. Obok Olimpiady zwierząt, Pięknej kasztelanki, Rycerza króla jegomości, Zbójnickich dukatów, powstało wiele sztuk teatralnych i telewizyjnych. Wystawiają je teatry lalkowe w Katowicach, Warszawie, Kielcach, Olsztynie, Ostrawie, Sofii i Mericourt. Widowisko telewizyjne Władca Czasu stało się inspiracją do napisania prozą cyklu fantasy. Fundacja „ABC XXI – Cała Polska Czyta Dzieciom” umieściła ją na Złotej Liście Książek. Popularna seria o przygodach Kuby w świecie piratów została doceniona przez Instytut Książki i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które przyznało dofinansowanie na jej wydanie i promocję. Najnowszą powieścią Andrzeja Żaka jest Kasztanka, która oferuje młodym czytelnikom nie tylko wciągającą fabułę, ale zapewnia konkretną wiedzę historyczną i pozwala zrozumieć początki niepodległej Polski.

24.11 godz. 11:00 ŚLĄSKIE DORASTANIE – spotkanie autorskie z Martą Fox.

Spotkanie dla młodzieży zogniskowane wokół wątków poruszanych w twórczości autorki, a które dotyczą problemów dojrzewania. Książki Marty Fox są chętnie czytane przez młodzież. Ukazują młodym ludziom sposoby wyjścia z trudnych sytuacji, w trudnym okresie jaki jest wiek dojrzewania książki Marty Fox odgrywają bardzo istotną rolę.

Marta Fox – polska poetka, powieściopisarka i eseistka. Od urodzenia mieszka w Katowicach. Autorka ponad czterdziestu książek napisanych dla różnych grup wiekowych. Jej powieści zostały uhonorowane przez Polską Sekcję IBBY w konkursie "Książka Roku" 1995 i 2000. Była dwukrotnie stypendystką Ministerstwa Kultury. Swą przygodę z pisaniem rozpoczęła w 1989 roku (w piśmie „Tak i Nie” opublikowała opowiadanie „Gra”, za które otrzymała Grand Prix w Konkursie Literatury Miłosnej w Lublinie). Pierwszą książkę wydała w 1992 roku („Kapelusz zawsze zdejmuję ostatni”).

BERY I BOJKI ŚLĄSKIE – warsztaty tworzenia teatrzyku Kamishibai.

W czasie warsztatów dzieci uczestniczą w seansie głośnego czytania Kamishibai. Dzieci wspólnie z prowadzącym analizują przeczytaną historię, zastanawiają się nad jej sensem i nad możliwymi jej zakończeniami. Kolejnym etapem warsztatów jest ilustrowanie przez dzieci karty ilustracyjnej Kamishibai ze swoim autorskim zakończeniem poznanej podczas seansu opowieści. ilustracją). Po wykonaniu swojej planszy, każde z dzieci, może wykonać własną prezentację ilustracji za pomocą teatrzyku Kamishibai. Zadaniem uczestników warsztatów będzie stworzenie teatrzyku Kamishibai inspirowanego bajką bądź legendą górnośląską.

LEGENDY ŚLĄSKIE – warsztaty literacko-plastyczne dla dzieci.

Uczestnicy warsztatów poznają wybraną legendę śląską, jej bohaterów oraz miejsce w którym się rozgrywa. Podczas spotkania zaprezentowane zostaną również fantastyczne postaci wykreowane w śląskich opowieściach. Udział w warsztatach rozwinie w dzieciach wiedzę na temat regionu oraz jego historii i kultury.

W GŁĘBINACH ZIEMI – zajęcia artystyczne dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym łączące umiejętności plastyczne z animacją czytelniczą. Na zajęciach uczestnicy stworzą kolaż plastyczny inspirowany legendą o skarbniku ilustrujący pracę górników pod ziemią. Podczas spotkania uczestnicy kształtować będą wrażliwość estetyczną, artystyczną oraz chęć tworzenia. Dzieci zdobędą umiejętność wyrażania własnych emocji w procesie twórczym oraz rozwiną kompetencje społeczne.

POEZJA PO ŚLĄSKU – warsztaty literacko-artystyczne dla 5,6-latków polegające na tworzeniu ilustracji do tłumaczonych na język śląski wierszy dla dzieci. Uczestnicy warsztatów w twórczy sposób interpretować będą wiersze należące do kanonu poezji dziecięcej. Wybrane utwory poetyckie będą inspirować do udziału w twórczych zabawach.

ALFABET ŚLĄSKA – zajęcia z zakresu edukacji regionalnej dla dzieci w wieku przedszkolnym oraz dla szkół podstawowych. Wydarzenie ma na celu przybliżenie dzieciom bogatą kulturę i tradycję Śląska – ich „małej ojczyzny”. Podczas zajęć uczniowie przede wszystkim będą mieli okazję wysłuchać różnych tekstów pisanych śląską gwarą. Zapoznają się ze specyfiką tego języka. Ponadto zaznajomią się z charakterystycznymi elementami Śląska takimi jak: herb, kuchnia, stroje, tańce i zabawy. Wszystko po to, by od najmłodszych lat zachęcać dzieci do poznawania swoich korzeni, uczyć szacunku do tradycji, co w przyszłości może przekształcić się w dojrzałą postawę patriotyczną.

GWARA NA ZAKŁADKI.

Podczas projektu we wszystkich placówkach Biblioteki w mieście rozdawane będą okolicznościowe zakładki do książek zawierające cytaty przetłumaczone na gwarę śląską, a zaczerpnięte z klasyki literatury. Przedsięwzięcie to jest odpowiedzią na oczekiwania czytelników, którzy bardzo chwalili podobną inicjatywę podjętą w roku 2018.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych